Volgens de Belgische wetgeving is het toegelaten om onder bepaalde voorwaarden auteursrechtelijk beschermde artikelen (bv. krant, tijdschrift, foto) of korte fragmenten uit andere auteursrechtelijk beschermde werken (bv. boek) te fotokopiëren zonder toestemming van auteur of uitgever. Hiertegenover staat dat auteurs en uitgevers daarvoor een vergoeding moeten ontvangen, namelijk de reprografievergoeding. De tarieven en de modaliteiten van inning van die vergoeding zijn vastgelegd in een Koninklijk Besluit uit 1997. De Koning heeft Reprobel belast met de wettelijke opdracht om de reprografievergoeding te innen en te verdelen onder de rechthebbenden, via haar leden-beheersvennootschappen van auteurs en uitgevers. De reprografievergoeding is een duaal systeem: ze bestaat uit een vergoeding verschuldigd door fabrikanten en invoerders die reproductieapparaten zoals kopieerapparaten en all-in-one apparaten in de Belgische handel brengen (vergoeding per apparaat), en uit een vergoeding verschuldigd door professionele gebruikers zoals ondernemingen en overheids- en onderwijsinstellingen (vergoeding per kopie van beschermd werk).

De Europese Richtlijn Informatiemaatschappij uit 2001 verplicht lidstaten die dergelijke uitzondering op het auteursrecht in hun wetgeving hebben, om een compensatie voor de rechthebbenden te voorzien. Die vergoeding moet in ieder geval billijk zijn, in die zin dat rechthebbenden volledig worden vergoed voor het economische nadeel dat ze lijden door de reprografieuitzondering. Fabrikanten en importeurs van kopieerapparaten van hun kant zien de vergoeding voor reproductieapparaten liever verdwijnen.  Deze maatschappelijke en politieke discussie werd daarna verder voor de Belgische hoven en rechtbanken gebracht, waarbij bepaalde fabrikanten (waaronder Hewlett-Packard) de bij Koninklijk Besluit vastgestelde tarieven voor apparaten betwisten. Het Hof van Beroep te Brussel heeft eind 2013 verschillende prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de interpretatie van de Richtlijn. Op 12 november 2015 heeft het Europese Hof van Justitie uitspraak gedaan in deze zaak zodoende meer duidelijkheid te scheppen over een aantal aspecten van de reprografieuitzondering.

Het Hof van Justitie erkent in zijn arrest de mogelijkheid om (zoals in België) een duaal vergoedingssysteem in te stellen, zijnde een vergoeding op zowel reproductieapparaten als op reproducties zelf, maar koppelt hieraan specifieke voorwaarden voor beide luiken van de vergoeding. Wat de begunstigden betreft, oordeelt het Hof dat de wet in de regel geen deel van de billijke vergoeding voor de auteurs, mag toewijzen aan de uitgevers. Anders dan het persbericht van het Hof misschien doet uitschijnen, laat het Hof wel de mogelijkheid open voor de nationale wetgever om een afzonderlijke vergoeding voor uitgevers te voorzien – buiten de Richtlijn om - ter compensatie van het eigen nadeel dat die laatsten lijden door de reprografieuitzondering. Er wordt hierbij sterk de nadruk gelegd dat zo’n nationale vergoeding voor uitgevers in ieder geval geen afbreuk mag doen aan de billijke vergoeding voor de auteurs op grond van de Richtlijn.

PERSBERICHT van Vlaamse Nieuwsmedia, associatie van de Belgische krantenuitgevers

Brussel, 12 februari 2014

 Uitgevers vragen efficiënte aanpak van online hergebruik van artikels zonder licentie

De associaties van de Belgische kranten- en magazineuitgevers – Vlaamse Nieuwsmedia, Les Journaux Francophones Belges en The Ppress - vragen efficiëntere instrumenten om de negatieve gevolgen van online hergebruik van artikels zonder toelating of licentie te counteren. Ze stellen in een gezamenlijke studie een hoge mate van piraterij en ongelicenseerd herschrijven van hun artikels vast. Dit zorgt voor gemiste inkomsten in een tijd waarin uitgevers kampen met omzetdalingen en extra investeren in de digitalisering van hun diensten.

Kranten- en magazineartikels worden online vaak gekopieerd of herschreven zonder toelating. Voor de Vlaamse kranten alleen al, verschijnt dagelijks gemiddeld 11% van de artikels uit de papieren krant en 39% van de artikels verschenen op de krantensites ergens online zonder dat daarvoor de nodige licentie werd afgesloten. Indien voor dit hergebruik de nodige licenties zouden worden afgesloten, komt dit voor de uitgevers neer op een maximale derving van 31 miljoen euro op jaarbasis.  Daarnaast zijn er gemiste advertentie-inkomsten; sites van kranten en magazines verliezen waardevolle aandacht van lezers, omdat hun artikels in gepirateerde, geparasiteerde of geaggregeerde vorm ook elders te lezen zijn.

Het eenvoudigweg kopiëren van artikels zonder licenties is op retour. Er is echter een verschuiving naar parasitisme of het herschrijven van artikels zonder creatieve inbreng van de herschrijver. Een voorbeeld van parasitisme is om in het 'nieuwe' artikel enkel de zinsconstructie van het originele artikel lichtjes te wijzigen. De associaties schatten dat de advertentiederving voor Vlaamse kranten door piraterij jaarlijks tussen de 1 en 10 miljoen euro ligt; voor parasitisme ligt de geschatte derving tussen 0,2 en 2 miljoen euro.

Deze gemiste inkomsten zijn belangrijk in het licht van de hoge omzetverliezen en de nieuwe concurrentie van internationale technologiespelers als Google en Facebook, die belangrijke tussenschakels worden in de distributie en consumptie van onze lokale mediacontent en een aanzienlijk deel van de Belgische online reclameomzet binnenhalen. Ongelicenseerd hergebruik van artikels staat bovendien de uitbouw van een duurzaam digitaal betaalmodel in weg.

Uitgevers benadrukken dan ook de waarde van licenties in het digitale mediaverkeer als noodzakelijke bouwstenen voor het digitale uitgeefmodel van morgen. Ze pleiten voor efficiëntere juridische instrumenten zoals  – naar analogie van de audiovisuele sector – de erkenning van hun naburig recht en een vermoeden van overdracht van rechten naar de uitgever van alle componenten van een geschreven persartikel, de toepassing van de wet en de aanstelling van één bevoegde rechtbank, een verduidelijking van de bevoegdheden van agenten die hergebruik zonder toelating vaststellen en de invoering van snellere, minder dure procedures voor de stopzetting van dit hergebruik.

INLICHTINGEN & VOLLEDIG RAPPORT (INCL. BELGISCHE TOTALEN) VIA:

Patrick LACROIX - Managing Director Vlaamse Nieuwsmedia

Katrien KIEKENS - Communication Manager Vlaamse Nieuwsmedia - katrien.kiekens@vlaamsenieuwsmedia.be - (T) 02 558 97 64

License2Publish is de nieuwe naam van Reprocopy, de beheersvennootschap van de Vlaamse krantenuitgevers. Zij werd in 2000 door de Vlaamse krantenuitgevers opgericht om licenties te innen, beheren en verdelen en om het hergebruik door derden van krantenartikels te controleren. Samen met de nieuwe naam wordt eveneens het nieuwe logo en de nieuwe website van License2Publish bekend gemaakt.

De focus van License2Publish lag de eerste jaren vooral op de inning en de verdeling van de vergoedingen die verschuldigd zijn voor de uitoefening van alle rechten die betrekking hebben op wettelijke licenties, meer in het bijzonder de reprografie. License2Publish doet echter meer dan alleen dit, zij is het aanspreekpunt voor het afsluiten van licenties voor het digitaal hergebruik van krantenartikels. License2Publish monitort ook actief het internet op zoek naar zonder licentie gereproduceerde krantenartikels.

Wilt u meer informatie? Aarzel niet ons te contacteren.

Brussel, 12 februari 2014