Linken onder bepaalde omstandigheden illegaal geacht door het Hof van Justitie.

Commerciële websites mogen niet vrij en ondoordacht doorlinken naar een site waar illegaal verkregen content werd gepubliceerd. Dit blijkt uit een recent arrest van het Europees Hof van Justitie met betrekking tot een rechtszaak tussen de Nederlandse website GeenStijl en het mediabedrijf Sanoma (C-160/15).

GeenStijl had in oktober 2011 een link gepubliceerd naar een Australische website waar uitgelekte foto’s te zien waren. Deze foto’s waren eigendom van het naaktmagazine Playboy, dat in Nederland wordt uitgegeven door Sanoma. GeenStijl werd voor de rechter gedaagd omdat ze meermaals weigerden de links te verwijderen en volgens Sanoma inbreuk maakt op het auteursrecht. De Hoge Raad der Nederlanden heeft hierover prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie. Immers, ingevolge de Richtlijn 2001/29/EG moet voor elke handeling bestaande in een mededeling aan het publiek toestemming worden verleend door de auteursrechthebbende. De Hoge Raad wijst er echter op dat via internet zeer veel werk te vinden is dat zonder toestemming van de auteursrechthebbende is gepubliceerd, en dat het voor de beheerder van een website niet altijd eenvoudig is om na te gaan of de auteur toestemming heeft verleend.

Het Hof herinnert aan zijn eerdere Svensson-rechtspraak, volgens welke het begrip „mededeling aan het publiek” een individuele beoordeling vraagt waarbij rekening moet worden gehouden met meerdere criteria, waaronder in de eerste plaats het bewuste karakter van de interventie. In de tweede plaats duidt het begrip “publiek” op een onbepaald aantal potentiële ontvangers en in de derde plaats is het van belang of een mededeling aan het publiek een winstoogmerk heeft. Ter herinnering: in het Svensson arrest (C-466/12) was het Hof van oordeel dat hoewel de plaatsing van een hyperlink naar een vrij beschikbaar werk een mededeling uitmaakt, er geen sprake is van een mededeling aan het publiek.  De rechthebbenden hebben namelijk rekening gehouden met alle internetgebruikers op het moment dat ze instemmen met de initiële online publicatie van hun werk op een vrij toegankelijke website. Het Hof ging toen niet verder in op de vraag of er sprake is van een nieuw publiek wanneer de initiële publicatie zonder toestemming van de rechthebbende plaatsvindt.

Het Hof oordeelt nu dat het plaatsen op een website van een hyperlink naar auteursrechtelijk beschermde werken die zonder toestemming van de auteursrechthebbende zijn gepubliceerd op een andere website geen “mededeling aan het publiek” vormt wanneer de plaatser van deze link dit doet zonder winstoogmerk en zonder te weten dat de publicatie van deze werken illegaal was. Indien deze hyperlinks daarentegen wel met een winstoogmerk worden verstrekt, wordt kennis van het illegale karakter van de publicatie op een andere website vermoed, tenzij anders kan worden aangetoond.[1]

Uit voornoemd arrest valt af te leiden dat GeenStijl met een winstoogmerk hyperlinks heeft verstrekt naar de foto’s en dat er geen toestemming werd gegeven voor de publicatie van deze foto’s op internet. Bovendien lijkt uit de weergave van de feiten dat GeenStijl zich bewust was van het illegale karakter van die publicatie en dus niet het vermoeden kan weerleggen dat plaatsing van deze links is gebeurd met volledige kennis van het illegale karakter van die publicatie. Aan de voorwaarden van “mededeling aan het publiek” lijkt in dit geval voldaan te zijn, maar De Hoge Raad der Nederlanden dient zich daarover nu nog uit te spreken.

Het vrij kunnen hyperlinken op het internet heeft door dit arrest een beperkter toepassingsgebied gekregen waarbij commerciële websites meer op hun hoede dienen te zijn aangezien het risico bij de linker wordt geplaatst.

Dit arrest sluit aan bij de policy van License2Publish inzake deeplinken. De Vlaamse krantenuitgevers laten deeplinken voor niet-commerciële doeleinden immers reeds een aantal jaren toe onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden en enkele voorbeelden zijn terug te vinden op de website www.license2publish.be/heeft-u-een-licentie-nodig. Het deeplinken voor commerciële doeleinden behoeft een licentie waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen ondernemingen die op systematische wijze links ter beschikking stellen met inbegrip van de terbeschikkingstelling aan het publiek (via het internet) en ondernemingen die op systematische wijze links ter beschikking stellen met uitzondering van de terbeschikkingstelling aan het publiek (via het internet). Er mag namelijk niet uit het oog worden verloren dat zowel het Svensson arrest als dit arrest zich enkel uitspreken over het hyperlinken zelf. Op welke wijze de linken worden weergegeven speelt echter ook een rol. Men kan een hyperlink aanbrengen naar content zonder hierbij een reproductiehandeling te stellen. Indien de link echter de titel van een artikel hergebruikt als aanklikbare link (eventueel gevolgd door een snippet) maakt dit een reproductiehandeling uit die aanleiding kan geven tot een reproductievergoeding.

[1] Zie dienaangaande rechtsoverweging 47 t.e.m. 51 van het arrest over de kwalificatie van het begrip “mededeling aan het publiek” indien er al dan niet een winstoogmerk wordt beoogd.